Alxorazma

Inglizcha: Algorithm Ruscha: Алгоритм Soha: Dasturlash

Alxorazma – bu aniq bir muammoni hal qilish yoki hisob-kitobni amalga oshirish uchun moʻljallangan, oʻz-oʻzidan toʻliq boʻlgan, bosqichlar yoki qoidalar ketma-ketligidir. Kompyuter fanlarida alxorazmalar kiritiluvchi maʼlumotlarni tartiblangan, cheklangan operatsiyalar seriyasi orqali kerakli natijaga aylantiradigan dastur bajarilishi uchun asosiy reja vazifasini oʻtaydi. Bu atama tarixiy ildizlarga ega boʻlib, buyuk IX asr matematigi Muhammad ibn Muso al-Xorazmiyning ismining lotin shakli – Algoritmidan kelib chiqqan. Uning arab raqamlari va hisoblash usullari haqidagi taʼsirli risolasi Gʻarbga tizimli matematik tartiblarni olib kirdi, bu esa keyinchalik zamonaviy alxorazma tushunchasining paydo boʻlishiga sabab boʻldi.

Alxorazma kundalik hayotimizning ajralmas qismidir. Masalan, Oʻzbekistonning milliy taomi – palov tayyorlash jarayoni ham mukammal bir alxorazmadir. Bu jarayon aniq qadamlarga boʻlinadi: avval goʻsht va sabzi qovuriladi (zirvakni tayyorlash), keyin guruch qoʻshiladi va suv solinadi. Har bir bosqich oʻzining qatʼiy qoidalariga amal qiladi. Agar biror qadam oʻtkazib yuborilsa yoki tartibi buzilsa, natija – mazali palov hosil boʻlmasligi mumkin. Demak, palov tayyorlash uchun zarur boʻlgan masalliqlar maʼlum bir tartibda (alxorazma asosida) qayta ishlanib, oxirida mukammal taom (natija) yaratiladi.

Aloqador atamalar

• bosqich

E'tiborga olingan muqobillar

• algoritm
• alxorizm
• alxorizma